Tegernsee - Bad Wiessee

Tegernsee - Bad Wiessee

Saturday 2 November 2013

“Herr Doctor”

Ik ben een groot fan van de schrijver Alain de Botton. Dit jaar heb ik tussen het schaken door zijn boek Meer denken over sex gelezen. Erg leuk. Het eerste boek dat ik van hem las was Statusangst. Ook dat heeft mij erg aan het denken gezet.
Er zijn talloze statussymbolen: je sportprestaties (hoeveel bekers heb je gewonnen?), de grootte van iemands bezit (hoeveel auto’s en juwelen heb je, hoe groot is je huis?), de bereikte maatschappelijke positie (hoeveel mensen heb je onder je, hoeveel invloed heb je?), om er maar een paar te noemen.
Iedereen heeft het natuurlijk het liefst over de statussymbolen waar hij zelf goed in scoort. Zo praat de sportman liever over bekers en de directeur liever over zijn salaris. Als schakers ontlenen wij veel status aan onze ELO- of KNSB-rating. Iedere keer als de nieuwe ratings bekend worden kijken wij dan graag, of wellicht angstig, naar onze rating.
De KNSB-rating lijst van november 2013 is net bekend. Mijn rating is iets gestegen tot 2078. Die van Jan Krans is iets gezakt tot 2052.
Ik noem hier expliciet Jan Krans om een ander belangrijk aspect van status te illustreren. Men meet zijn status namelijk het meest af aan zijn naasten. Dat de rating van Anish Giri nog verder is gestegen tot 2720 maakt mij eigenlijk niets uit. Dat is een onbereikbare hoogte voor mij. Ik kan oprecht bewondering hebben voor zijn schaakprestaties en daarmee samengaande hoge rating. Mijn ego wordt niet geknakt door het grote verschil. Ik zeg dan tegen mijzelf dat dit iemand is die de hele dag niets anders doet dan schaken. Het is zijn werk.
Anders ligt dat met de rating van Jan Krans. Dat is iemand van vergelijkbare leeftijd, geslacht en schaakclub met wie ik momenteel gezellig optrek en veel praat tijdens dit toernooi. Kortom, een naaste. Eind vorig jaar speelden we samen in de rapidcompetitie van de SGA in hetzelfde team. Wij hadden toen precies dezelfde rating. Kunnen wij meer naaste zijn? Juist hier streelt deze ratingverandering dus mijn ego en knakt het als het goed is dat van Jan.

Soms zijn statussymbolen ook verschillend per cultuur. Zo sprak ik ooit een Irakese vrouw die nooit kinderen heeft gekregen. Voor een Irakese is dat veel vervelender dan voor een Nederlandse vrouw omdat men in de Irakese cultuur veel meer status ontleent aan het bezit van kinderen dan in de Nederlandse. Ook met het etaleren van statussymbolen wordt erg verschillend omgegaan. Amerikanen vragen soms vrij direct aan elkaar hoeveel ze verdienen. Wij Nederlanders vinden dat ongepast.
Een ander voorbeeld betreft het gebruik van titulatuur, wat natuurlijk ook een statussymbool is. Duitsers gebruiken de titel Dr. veel vaker buiten het werk dan Nederlanders. Hier op het toernooi heeft iedereen een naambordje naast zijn bord staan waarop zijn naam, schaakclub, nationaliteit en ELO-rating staat. Bij sommige Duitsers staat daar ook Dr. achter.
Ik, als rechtgeaarde Nederlander, vind dat eigenlijk aanstootgevend. Ik was dan ook geschokt toen bleek dat Jan Krans opeens had aangevraagd om ook Dr. op zijn naambordje te krijgen. Toch begrijp ik het wel. De rating van Herr Doctor Krans is gedaald.

Michiel Harmsen (Dr., praeses van S.V. Zukertort Amstelveen, trotse bezitter van een Peugeot 206 en van een Nilfisk stofzuiger met HEPA H14-filter voor de fijne deeltjes)

No comments:

Post a Comment